Dünya Miras Listesindeki Afrodisias Ara Güler’in Hatırası

Hani biz bilmeyiz, görmeyiz ama duyduğumuz aşk ve güzellik tanrıçası Aphrodite Aydın’ın Karacasu ilçesinde bulunan Aphrodisias’a ismini vermiş. Roma döneminden günümüze gelen kent anıt yapılarının iyi korunmuş ve bu anlamda da ülkenin önemli arkeolojik yerleri arasına ismini yazdırmış. Ünlü ve duayen fotoğrafçımız Ara Güler’in tesadüfen bulduğu bu kent aynı zamanda fotoğrafçıların önemli adreslerinden birisi haline gelmiş.

Tüm antik kentlerde olduğu gibi buraya da zaman içerisinde bir tiyatro inşa edilmiş. O dönemlerde küçük bir köy olan Aphrodisias M.Ö. 2 nci yüzyılda ızgara planı ile kentsel açıdan önemli bir adım atmış. Elbette tam sayının ne kadar olduğu bilinmese de araştırmalarda yaklaşık 15 bin insanın burada yaşadığı belirtiliyor. Roma İmparatoru Augustus Aphrodisias’ı kişisel korumasına almasından sonra yapılan anıtlar bugün halen ayakta duruyor.

Afrodisias Antik Kenti

Türkiye’de bulunan yüzlerce arkeolojik alanlar, anıtlarda olduğu gibi Afrodisias kenti de dünya miras listesindeki yerini aldı. M.S. 3. y.y Roma imparatorluğu Karia eyaleti başkenti oldu ve yüz yıl sonra kentin etrafı surlarla çevrildi. Zaman içerisinde önemini kaybetmesinin ardından küçük bir kasaba haline gelen kent 12 y.y. sıralarında tamamen kendi haline bırakılmış. Gezi rehberim için Afrodisias sizlere muhteşem bir adres. 

Tarihte tüm merkezler antik çağın gerekliliği diyebilirsek sanat, heykeltıraşlık, mimarlık ve tapınma açısından ilk adres haline gelmiş. Günümüze gelen yazıtlar ve bilgiler ışığında Bizanslı yazar Stephanos bu kentin kuruluşunun M.Ö. 13 ncü yüzyıla dayandırmış. Bunun için dayanakları da vardır diye düşünüyorum.

Bir çok sanatsal çalışmalara ev sahipliği yapan Afrodisias aynı zamanda astronomi alanında da kendisine yer edinmiş. Tüm bu çalışmaların meyvesi konumunda günümüzde gezebileceğiniz, inceleyebileceğiniz hamam, havuzlu agora, tapınak, stadyum, tiyatro ve hamamı, odeon, piskopos sarayı ve felsefe okulu büyük bir yer ediniyor.

Baş Piskoposluk haline Bizans döneminde giren Afrodisias Karia Bölgesi  M.S. 6 ile 11 nci yüzyıllarda siyasi, dini ve ekonomik sıkıntıları nedeniyle yaşanan Vizigot ve Arap akınları sonrası önemini yitirdiği bilgiler arasında bulunuyor. Kaynaklarda farklı zamanlarda bölgeyi dört kez Selçukluların eline geçirdiği belirtiliyor. Daha sonra ise Menteşe Beyliğ ile Aydınoğulları buraya egemen olmuş. II Murat zamanında da 1413 yılında Osman İmparatorluğuna katılan bölge 1867 yılından bu yana Aydın iline bağlı Karacasu ilçesinde bulunuyor.

Afrodisias (Aphrodisias) Nerede?

Aydına bağlı Karacasu ilçesinde bulunan Afrodisias Geyre mahallesi sınırları içinde, Menderes ırmağının kolu olan Dandalaz çayının geçtiği vadede bulunuyor. Denizden yaklaşık olarak 600 metre yükseklikteki plato üzerinde kendisine yer bulmuştur.

Aphrodisias Kenti Müzesi Ne Zaman Açık?

Farklı mevsim şartları ile saatlerde değişiklik gösterebiliyor. Güncel olarak sabah 08:00 ile 19.00 saatleri arasında açık oluyor. Ancak bu durum kış mevsiminde 08:30 ile 17:30 saatleri arasına alınabiliyor.

Milattan Önce 5 Bin yıl öncesine kadar bir tarihçesi bulunan antik kent M.Ö. 6 ncı y.y. da yapıldığı belirtiliyor. Buranın meşhuru olan Afrodit Tapınağı da bu dönemde yapılmış. Türkiye’de Ara Güler sayesinde buranın keşfi yapılmış. Nitekim en çok beğendiğim fotoğrafçı kimliğine sahip Ara Güler yolunu kaybetmesiyle burayı keşfetmiş ve tesadüfen bulmuş. Bunun yanında burasıyla ilgili olarak “Oradaydım Belgeseli”nde yaptığı açıklama şu şekilde:

ara-guler

Devir 1958. Adnan Menderes’in son zamanlarıydı. Aydın’da valiye gittim. “Adnan Menderes’in açılış yapacağı baraj var. Beni oraya gönder, açılışta resim çekeceğim” dedim. Şoför dedi “Ben bir kestirme yol biliyorum, oradan gidelim.” Kestirme yoldan giderken yolu kaybettik. Yolu kaybedince de nereye gitsek karşıma hep o büyük kayalar çıkıyordu. Güneş battı ve zifiri karanlık oldu. Gidiyoruz, gidiyoruz yine aynı kayalıklara geliyoruz. Kaybolduk! Baktım bir ışık var. Bir kahve… Kahveye girdik, adamlar oyun oynuyor. Lüks lambasıyla aydınlanıyordu. Biraz sonra gözüm ışığa alıştı, bir de baktım ki kahvede masa yok. Sütun başlıklarını masa yapmışlar ve üstünde domino oynuyorlar.

Sayın hocamız Ara Güler’in burasıyla ilgili çekmiş olduğu siyah beyaz fotoğraflar insanı fotoğrafa yeniden aşık eder hissiyatta. Bu nedenle fotoğraflarının yanında mutlaka görülmesi gereken ender bölgelerden birisi olan Afrodisias tüm gizemi, güzellikleri ile sizleri bekliyor.

 

Leave A Reply

Your email address will not be published.